تعریف وقف

هر انسانی برای صحبت کردن و یا مطالعه کردن و هزاران کار دیگر، ناچار به تجدید نفس است که برای این کار، کلام و سخن خود را قطع می کند و سپس ادامه می دهد.

وقف در لغت به معنای ایستادن و ساکن کردن می باشد و در علم قرائت به معنای قطع صدا در پایان کلمه به منظور حفظ معنا یا تجدید نفس.

نحوه ی وقف بر آخر کلمات قرآن

هنگام وقف بر آخر کلمات قرآن، برای حرکت حرف آخر ممکن است تغییراتی به وجود آید که از این قرار است:

1. وقف بدون تغییر (اثبات)

اگر حرف آخر کلمه، ساکن و یا یکی از حروف مدی ( فتحه کشیده - کسره کشیده - ضمه کشیده) قرار داشت، در هنگام وقف هیچ تغییری در آن داده نمی شود.

مثال وقف بدون تغییر

و َربَّکَ فَکبّر           وَلَا تُسرِفوا              قُولُوا            قَبلهُم         مَاذَا

مثال های صوتی وقف بدون تغییر

2. وقف اسکان 

کلماتی که حرف آخر آن، یکی از حرکات کوتاه فتحه، کسره ،ضمه یا تنوین کسره و ضمه را دارا باشد، آن حرکت به هنگام وقف، تبدیل به سکون می گردد. 

مثال وقف اسکان

أَحَدٌ   ←   أَحد       هُوَ   ←   هُو          مَسَدٍ  ←   مَسَد        عُقَدِ  ←   عُقَد        حَاسِدٍ   ←  حَاسِد       لَهُ و   ←  لَه

مثال های صوتی وقف اسکان

3. وقف ابدال(تبدیل شدن)

هرگاه آخر کلمه ای به تاء گرد (ة) ختم شود، تاء گرد به هاء ساکن تبدیل می گردد. و یا اگر حرف آخر کلمه ای به تنوین فتحه ختم شده باشد، تنوین حذف و به صدای کشیده فتحه تبدیل می گردد.

مثال وقف ابدال

• واَقِعةُ ≥  واقِعه                               حَامِیةٌ  ≥ حامِیة                      مُسفِرَةٌ  ≥ مُسفِرَه
•   نِسَاءً   ≥  نِسَاءَا                         نَشطًا  ≥ نشطَا                  أمرًا  ≥  أمرَا           

مثال های صوتی وقف ابدال

 تمرین برای وقف

نحوه وقف نمودن بر آخر کلمات ( شاءَ - أبیهِ - عُطِّلَت - کَفَرَةُ ) به ترتیب ذیل می باشد.

الف) اسکان- اسکان - بدون تغییر - اسکان     ب) اسکان- اسکان - بدون تغییر - ابدال

ج) اسکان- ابدال - بدون تغییر - اسکان           د) اسکان- اسکان - ابدال - اسکان