ادغام متماثل،متجانس،متقارب

ادغام

در اصطلاح عامیانه فارسی و در تکلّم روزمره، هر ازگاه در ادای برخی از کلمات، به حذف برخی از حروف یا اضافه کردن حرفی دیگر یا تغییراتی این چنینی می پردازیم چرا که دستگاه تکلم ما با آن بسیار راحت تر است. مثلاً نون و ماس که در اصل بوده نان و ماست، یا اوس قمبر که در اصل بوده استاد قنبر و... در تلاوت قرآن نیز بعضاً به چنین مواردی می رسیم که اصطلاحاً به احکام حروف معروف است یعنی تغییرات حرف هنگامی که در کنار برخی از حروف دیگر قرار می گیرد. که در این قسمت به موارد ادغام می پردازیم

ادغام در لغت به معنای داخل کردن و ورود شیء در چیزی دیگر است به طوری که اثری از موجود اولی نباشد. و در علم تجوید، هرگاه دو حرف شبیه به هم که اولی ساکن و دومی متحرک است در کنار همدیگر قرار گیرند، حرف اول در حرف دوم داخل شده و اثری از آن باقی نمی ماند اما به جای آن حرف دوم را محکم و مشدد می خوانند.

انواع ادغام

الف) ادغام متماثلین

هرگاه دو حرف که اولی ساکن و دومی متحرک است، دقیقاً کپی و شبیه یکدیگر باشند، حرف اول در حرف دوم ادغام می شود به طوری که حرف اول را نخوانده و حرف دوم را محکم و مشدد ادا می کنیم.

مثال:

قَد دَخَلُوا :  که خوانده می شود  قَدَّخَلُوا        هُم مِن خَشیَةِ : که خوانده می شود هُمِّن خَشیَةِ

ب) ادغام متجانسین

هر گاه دو حرف،دقیقاً در مخرج با یکدیگر مشترک باشند، ادغام متجانسین است به صورتی که حرف اول حذف و حرف دوم محکم خوانده می شود. لازم به ذکر است، حروف زیر در قرآن کریم ادغام مذکور را همراه دارند :

  حروف نطعی: ( د ت ط )            حروف لثوی:  ( ث ذ ظ )            ( ب م )

مثال:

قَد تَبَیّنَ: که خوانده می شود قَتَّبَیَّنَ    *    بَسَطتَ: که خوانده می شود بَسَتَّ      

أُجِیبَت دَعوَتَکُما     *      یَلهَث ذَالِک    *     إذ ظَلَمُوا        *       اِرکَب مَعَنَا

ج) ادغام متقاربین

هر گاه دو حرف، از لحاظ مخرج به یکدیگر نزدیک باشند ادغام متقاربین رخ می دهد که موارد آن عبارتند از:

• قاف ساکن + کاف متحرک :

نَخلُقکُم: که خوانده می شود نَخلُکُّم

• لام ساکن + راء متحرک :

قُل رَبِّی: که خوانده می شود قُرَّبِی      *     بَل رَبُّکُم

• نون ساکن + یرملو :

مَن یَشَاء ُ: که خوانده می شود مَیَّشَاءُ    *   مِن رَبِّی   *   عَذَابٌ مُهِینٌ   *   مِن لَدُنکَ   

نکته: ادغام نون ساکن در نون متحرک از حروفِ (یرملون)، از نوع ادغام متماثلین است.

• قبلی
• بعدی