دره هرمو

گزارش برنامه دره نوردی

تذکر مهم : این دره در حال حاضر نا امن می باشد و محلی ها در صورت آشنا نبودن با سرپرست گروه از ورود شما جلوگیری خواهند کرد

الف - مشخصات كلي برنامه :

1- عنوان برنامه :  پیمایش دره هرمو

2-  نام منطقه : دشتک ( روستای فخر آباد)

ارتفاع مبدا صعود : 2400 متر از سطح دریا

32° 8'44.89"N

50°23'35.35"E

ارتفاع محل ورود به دره :

32° 8'18.39"N

50°23'21.54"E

مسيرهاي ورود به دره : از کنار خروجی دره مسیر صعود به سمت بالای دره وجود دارد

بهترین فصل پیمایش دره : بهار 

3-  تاریخ اجراء : 10/7/94

4- مدت برنامه :  1 روز

5-  نحوه اجرا(مستقل یا مشترک) : مستقل

6-  نام گروه میزبان یا مهمان : گروه کوهنوردی آراد

7- مبداء حرکت : اصفهان

ساعت و تاريخ حركت : 10/7/94 ساعت 3 صبح

 فاصله تا مقصد از لحاظ زمانی و مسافت : 4 ساعت حدود 200 کیلومتر

نوع وسیله نقلیه و نام راننده : مینی بوس     آقای خدابخشی

ب -  نام مسئولين و اعضاي شركت كننده :

سرپرست : حسین جهانبازی        

كميته فنی : حمید افضل

بهداشت و كمكهاي اوليه : پیام صمدی              

عكاس : حسن انتظاری

فيلمبردار : حمید افضل

نویسنده گزارش : احسان ناجی

ج – سيماي جغرافيايي منطقه :

ارتفاعات و نقاط مهم منطقه ( قلل همجوار ، گردنه ها، دره ها و ...... با توصیف چشم اندازها ) :

  دشتک در ناحیه کوهستانی  و در امتداد رشته کوههای زاگرس میانی واقع است. کوه های بلندی اطراف منطقه دشتک را فرا گرفته اند. در شمال دشتک همجوار با شهرستان فارسان، رشته کوه معروف به «زر اَو/ زرّآب»۱ با ارتفاع ۳۶۳۲ متر ، در شمال غربی کوه بلند «احمدلیوه»۲۳۶۲۱ متر،  و کوه «قیصری»۳ ۳۲۸۷ متر و در منطقه شمال شرقی دشتک کوه های معروف به«سالدارون»۴، ۳۳۶۰ متر از سطح دریا واقع اند.

   در جنوب دشتک رشته کوه هایی که همچون دیواری بلند و مستحکم به نظر می آیند، جای دارند. رشته کوه «هفت کرتون»۵، با ارتفاع ۲۶۷۰ متر  و در سمت جنوب غربی به طرف دوآب صمصامی، کوه «میلی»۶ با ارتفاع ۳۹۰۳ متر  و «روغنی»۷ و… قرار دارند. امتداد رشته کوه های شمال غربی دشتک با فاصله چندین کیلومتر به طرف بازفت به زردکوه منتهی می شود. ارتفاع بلندترین قله «زردکوه»۸ در بازفت، ۴۲۲۵ متر  و قله کوه «چری»۹، ۴۰۷۵ متر از سطح دریاست.۱۰

    در سمت شمال و شمال شرقی دشتک کوه های دیگری با نام های «دو رو»، «زرد بزرگ و زرد کوچک»، «زرد خسروی» و کوه های مشرف بر دره شور و در غرب آن کوه های مشرف بر دره گرم واقع اند. دو دره زیبا معروف به «دره گرم» در غرب دشتک و «دره سور» (شور) در شرق دشتک مرز طبیعی خاصی را در دو سمت دشتک پدید آورده اند. دره شور دارای معدن و گنبد های نمکی است و آب شور در امتداد آن جاری است.

     دو شاخه از سرچشمه های رود کارون از سمت غرب و جنوب دشتک عبور می کنند، که از دامنه های زردکوه و دیگر کوههای پربرف منطقه سرچشمه می گیرند. شاخه ای که از دامنه های زردکوه سرازیر می شود، وارد دره گرم دشتک شده و پس از عبور از آن با رودی که از سمت دوآب صمصامی می آید، درهم می آمیزد و نهایتا با عبور از شهرستان اردل، به همراه شاخه های دیگر به رودخانه کارون در خوزستان می پیوندد.

راه های دسترسی به منطقه با ذکر موقعیت و وضعیت ( آسفالت _ خاکی ) :

     ۱ـ جاده دشتک ـ شهرکرد(مسیر قدیم): با عبور از دشتک و روستاهای: آلیکوه، حسین آباد، رستم آباد، کاج، سه راهی اردل و تونل تنگ «درکش ورکش» (که از دوران باستان راه تاریخی معروف به «دزپارت» بود) و از مسیر سه راهی شلمزار و خراجی و یا از مسیر جونقان و فارسان به سمت شهرکرد ادامه می یابد. این جاده در قدیم (قبل از سال ۱۳۷۰ هجری شمسی) از دشتک به سمت اردل امتداد می یافت و با گذشتن از اردل و ناغان و طی مسافت طولانی با گذر از دشت سولقان، گهرو و شلمزار به شهرکرد می رسید.

     ۲ـ جاده ی دشتک – فارسان: که بخشی از جاده ی سراسری اصفهان- شهرکرد ـ خوزستان است. این جاده که  هنوز به بهره برداری نرسیده، از پروژه های مهمی است که بازگشایی آن تحول چشمگیری در منطقه ایجاد خواهد کرد و یکی از جاده های اصلی ارتباطی استان چهارمحال و بختیاری با خوزستان شده  و با احداث تونل دشتک ـ فارسان، این مسیر نزدیک به ۳۰ کیلومتر کوتاه تر خواهد شد. و منطقه دشتک دوباره جایگاه تاریخی خود را باز خواهد یافت.

نام آبادیها و روستاهای اطراف با ذکر موقعیت جغرافیایی :

دشتک شهری  در شهرستان اردل در استان چهارمحال و بختیاری است. که در فاصله ۹۲ کیلومتری جنوب غربی شهرکرد در مسیر شهرکرد – مسجد سلیمان واقع شده است.این شهر  با جمعیت بیش از۶۰۰۰ نفر ساکن در میان کوهای میانی زاکرس قرار گرفته است که بعلت ارتفاع بالا از سطح دریا  زمستان های پر برف و تابستان های معتدل دارد.ددشتک زادگاه پدری پژمان بختیاری از شاعران نامی کشور می‌باشد. زبان مردم لری بختیاری بوده و اهالی شهر از دو شاخه اصلی ایل بختیاری یعنی ۷لنگ و ۴ لنگ متشکل گردیده‌اند.

نام نزديكترين شهر يا شهرها :

    در قسمت شمالی دشتک روستای تاریخی «سرپیر» و امامزاده حلیمه خاتون(خاتون حلب) واقع است.. در سمت شرق دشتک روستاهای: «نی سیاق، کوران آباد، یوسف آباد، دهنونده» و در قسمت جنوب غربی آن در محل «چات دشتک، روستای افسرآباد» واقع است. منطقه دشتک همچنین محل ییلاقی جمعیت بسیار زیادی از «عشایر بختیاری» در دامنه های شمال و جنوب آن بوده است که تعداد آنان با تغییر سبک زندگی به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است.

    در سمت غرب بعد از پل دشتک روستاهای بخش دوآب صمصامی شامل: «سیف آباد، دزک علیا و سفلی، صفا آباد، فخرآباد، صمصامی، بهمن آباد، سیاوش آباد و…» ودر فاصله شش کیلومتری شرق دشتک به بعد، روستاهای «آلیکوه، زرمیتان، قلعه درویش، حسین آباد، قلعه رشید، شکرآباد، و رستم آباد» واقع شده اند.

پوشش های سنگهای منطقه ( زمین شناسی ) : 

سازند دشتک با رسوبات کربناتی- تبخیری یکی از پوش‌سنگ‌های مهم حوضه زاگرس است که در دو چاه (آغار و آغار باختری) بررسی شده است. داده­های سنگ‌نگاری در این مطالعه به‌منظور چینه­شناسی سکانسی سازند دشتک از مقاطع نازک تهیه شده از خرده­های حفاری به‌همراه داده­های چاه­نگاری (گاما- صوتی) استفاده شده است. سازند دشتک متشکل از هشت کمربند رخساره­ای شامل رخساره­های پهنه ساحلی، پهنه فراکشندی، کشندی، لاگون، شول، دریای محدود، دریای باز و رمپ میانی است. در این سازند چهار سکانس رسوبی شناسایی شد که با دو مرز سکانسی نوع یک و سه مرز سکانسی نوع دو فرا گرفته شده­اند. سازند دشتک با محیط رمپ هموکلاین و تغییرات جانبی کم محیط رسوبی باعث شده است که تغییرات جانبی سکانس‌های سازند در ناحیه مورد مطالعه کم باشد.

نوع پوشش گیاهی منطقه :

 در دامان کوه های بلند اطراف دشتک، پوشش طبیعی خاص و سرشار از گونه های مختلف گیاهی به چشم می خورد. در دوران گذشته گونه های گیاهی دارویی و خوراکی بسیار متنوع تر و سراسر منطقه را پوشانده بود. اما با بهره برداری بی رویه و اقدامات سود جویان و در مواردی ناآگاهی فرهنگی و زیست محیطی باعث گردید تا بخش زیادی از آنها در معرض نابودی قرار گیرند. برداشت بی رویه از منابع طبیعی و گیاهان خوراکی و دارویی، جفایی در حق نسل های حال و آینده و نابودی سرمایه های طبیعی است و خسارتهای فراوان دیگر را در پی خواهد داشت.

    انواع گیاهان دارویی و خوراکی (با تاکید بر نام محلی): «گون(گینه)، انجیر وحشی، زالزالک(سیسته)، کنگر، آویشن(اورشم بلی)، جاز، تره کوهی، سیرسبز، موسیر، پونه، نعنا کوهی، چز کوهی، ترشک، ریواس، سماق(تُتُم)،رازیانه، خاکشیر، و گونه هایی با نام محلی: کاردیم، لُپو، لَوِه، ناروندول، فِداله، بَکلو،، شَنگ، مُچه، گل دوا، گل اَورونه، اسطو خودوس،جوشیر، بابونه، گل برنجاس و..» و در گذشته: «کرفس، قارچ، بن سور(بُسور)…»  و گل های وحشی شامل: «شقایق صحرایی، یاس وحشی، لاله صحرایی(گل بگریو)، لاله واژگون، سنبل، بنفشه، گل زردی، و…» در این منطقه رویش دارند.

جانوران منطقه :

   صحراها و کوه های و وسیع این منطقه، محل زندگی گونه های جانوری متنوع زیادی بوده است. مانند: «بزکوهی(کل)، قوچ وحشی، خرس، روباه، شغال، گراز وحشی، جوجه تیغی، خرگوش، لاک پشت، گرگ،سمور آبی، یوز پلنگ و…» در روزگارانی دورتر نوعی شیر مشهور به شیر بختیاری نیز در کوهساران این منطقه مشاهده می شد که منقرض شده است.

   منطقه دشتک پر از گونه های مختلف پرندگان وحشی بوده است مانند: «کبک، عقاب، کبوتر کوهی، شاهین، پرستو، سار، بلدرچین(کَوپور)، سوزلی قوا(سبز قبا، زنبور خوار)، شانه بسر و دهها گونه ی دیگر.» متاسفانه با شکار بی رویه و در مواردی وحشیانه، بسیاری از گونه های جانوری و پرندگان وحشی مانند کبک بختیاری، در معرض نابودی قرار گرفته اند. باید به این موضوع توجه داشت که اگر در گذشته به دلیل شرایط زندگی شکار نشانه شجاعت و افتخار بود، امروزه شکار کردن به معنای جنایت علیه طبیعت و نابودی سرمایه های طبیعی و ملی است و شکارچی چیزی جز قصاب بی رحم! طبیعت نیست. البته جای خوشحالی است که بسیاری از شکارچیان دوستدار طبیعت و با فرهنگ، از شکار صرف نظر کرده اند و تفنگ خود را صرفا برای تزئین به دیوار آویخته اند، یا در بعضی موارد فقط برای آموزش و تمرین تیراندازی به کار می برند.

 مسیرهای کوچ:

     ـ مسیر کوهستانی دشتک به فارسان، شهرکرد واصفهان: راه کوهستانی مالرو و صعب العبورکه با عبور از گردنه ی «زراَو/زرآب» از دشتک به سمت فارسان به صورت پیاده یا سوار بر اسب و قاطر طی و در زمستان برف گیر و سخت گذر می شد .

     ـ مسیر عشایری دشتک به خوزستان: راه مالرو در کوههای  مرتفع منطقه که از دشتک شروع شده و با عبور از گردنه «چری» و بازفت به مناطق شمالی خوزستان شامل شیمبار، لالی، اندکا، سوسن و مسجدسلیمان و… ختم می شد. حال حاضر در این مسیر در حال حاضر جاده سراسری احداث شده است.

آب و هوا :

 آب و هوای این منطقه به دلیل واقع شدن در ناحیه کوهستانی مرتفع و سردسیر و همچنین مجاورت با رشته کوه بلند زردکوه و گردنه معروف چری در زمستانها نسبتا سرد و پر برف است.۱در فصل زمستان دمای هوا گاهی به بیش از ۲۰ درجه زیر صفر می رسد. مقدار بارش در فصل زمستان و بهار در این منطقه زیاد بوده و برخی ارتفاعات آن در طول سال به صورت دائمی پوشیده از برف و یخ است. آب و هوای این منطقه در سایر فصول سال، تقریبا معتدل می باشد. سردترین ماه سال، دی ماه و گرم ترین ماه، تیرماه تا اواسط مردادماه است. زمستانهای دشتک در حالی کوه ها و تپه ها پوشیده از برف است، دیدنی و تماشایی و تابستانهای آن مطبوع و دلنشین است. پائیزانش نه غم انگیز! که دل انگیز و بهارانش سرسبز و خرم با چشم اندازهای بسیار زیبا است

د – سيماي فرهنگي و تاريخي :

پیشینه و آثار باستانی منطقه:

1- بردگوری های متعدد از جمله بردگوری منحصر به فرد در شمال دشتک و سرپیر

2- غارهای باستانی و برج های سنگی معروف به توا کافرون، تپه های باستانی و آثار سنگی  دیگر

3-  چنارهای کهنسال 500 ساله در وسط و شمال دشتک

4- بناهای تاریخی از دوره قاجاریه از جمله حمام تاریخی

5- مجموعه تاریخی امامزاده خاتون حلب سرپیر

زبان ، نوع لهجه و گویش اهالی منطقه :  

لری

دين،عقاید مذهبی و فرهنگی اهالی : 

 مذهب مردم این منطقه، همچون دیگر نقاط سرزمین بختیاری، شیعه و پیرو مکتب اهل بیت (علیهم السلام) هستند و عموما از طوایف مختلف قوم بختیاری به شمار می روند.  گویش و لهجه مردم این منطقه «گویش اصیل بختیاری» و با لهجه خاص دشتکی است. که امروزه به فارسی معیار اندکی نزدیک تر شده است. در روستاهای دیگر، با توجه سکونت طوایف مختلف، لهجه های مختلف با تفاوت های اندکی رواج دارد. شایان ذکر است گویش بختیاری ریشه در ایران باستان و زبان پارسی میانه یا پهلوی دارد که بیشتر در دوره ساسانیان رواج داشته است و علیرغم گذشت قرن ها و تحولات بسیار هنوز ویژگی های عمده زبان پارسی باستان را حفظ نموده است.

    لباس و پوشاک مردم این منطقه نیز اغلب در گذشته شامل پوشش اصیل  و خاص بختیاری بود. پوشاک مردان شامل: چوقا و دبیت و گیوه ملکی، پیراهن لری و قبای معروف به سرداری و کلاه سیاه نمدی (کلاه خسروی) و پوشاک زنان شامل: لچک و مینا و شلوار قری و پیراهن خاص و زیبای زنان بختیاری بوده است. اگرچه تحولات اجتماعی قرن اخیر نوع پوشش را تغییر داد اما هم اکنون نیز استفاده از لباس های اصیل بختیاری خصوصا در جشن ها و عروسی ها بسیار رواج یافته است. و مردم منطقه دشتک اغلب پایبند آداب و رسوم و فرهنگ غنی بختیاری هستند

دلیل نامگذاری دره : هرمو به معنای گلابی است

و – شرح اجراي برنامه :

شرح گزارش :

ساعت 3 صبح است و مینی بوس هم کنار خیابان چرت می زند طناب ها را در صندوق جای می دهیم و سوار می شویم بچه ها هم در چرت به سر می برند و نگاهی با یک چشم به ما می کنند و سلامی از سر بی حوصلگی، من هم در بی حوصلگی شان شریک می شوم و به راه می افتیم .به شهرکرد که می رسیم سرپرست برنامه و پنج نفر دیگر را سوار نموده و به دشتک میرویم .

ساعت 7 صبح دشتک را به سمت روستای فخر آباد ترک نموده و بعد از جاده خاکی کوتاهی به منطقه پرورش ماهی می رسیم ابتدا مجوز ورودمان را با سلامی گرم می گیریم و بعد از صبحانه و پوشیدن لباسها و چک کردن لوازم فنی ساعت 8 به سمت دره حرکت می کنیم.

خروجی دره درست روبرویمان است و ما از سمت چپ مان به بالای شیب می رویم به امید پیدا کردن پاکوبی هرچند که فقط شبیه پاکوب باشد.

هرچند ذهنم دیگر به راه پاکوب واکنشی ندارد اما بعد از کمی شیب به نیمچه پاکوبی می رسیم و  بعد از دست به سنگی کوتاه به بالای گرده رسیده و از راه مارپیچی پائین رفته و به ابتدای دره می رسیم.

وت سوتها را به تن کرده و در ابتدای مسیر به فرود اول می رسیم.فرودی ده متری با تسمه ای گرفته شده از درخت و حلقه، فرود اول که تمام می شود فرود دوم کنار دیواره مخالف دره به انتظار نشسته است با کارگاهی از رل اسپیت به ارتفاع 12 متر در حوضچه ای کوچک .

واما فرود سوم کوتاه اما در میان شکاف سنگها است به ارتفاع 6 متر و کارگاهی از تسمه لاخ شده در میان سنگها

فرود بد قلقی است و باید با دقت تمام آن را به پایان رساند.

کمی جلوتر دره همچنان باریک ولی زیباتر به نظر می رسد و بعد از کمی راه رفتن به فرود چهارم می رسیم . فرودی 5 متری با کارگاه رل اسپیت و نسبتاً راحت وبلافاصله کمی مایل به راست فرود پنجم به ارتفاع 7 متر با رل اسپیت و حلقه و باز هم در حوضچه کوچک آب . دره کم کم زیبائی محصور شده خود را نمایان می کند و روح تازه ای هم در کالبدمان می تراود.

بعد از کمی راه رفتن به فرود ششم می رسیم فرودی زیبا در حوضچه ای محصور به ارتفاع 5 متر با لاخ سنگ و تسمه و حلقه و بعد از آن فرود هفتم به ارتفاع 20 متر از کارگاه لاخ سنگ و طنابچه و بعد از آن فرود هشتم ، زیباترین فرود دره به ارتفاع 23 متر که در میان راه معلق شده و بسیار زیباست.

بلافاصله بعد از آن فرود نهم است با کارگاهی لاخ شده در میان سنگ از تسمه و حلقه به ارتفاع 6 متر در حوضچه ای از آب.

فرودی دهم ب ارتفاع 15 متر با رل اسپیت و حلقه و فرود یازدهم 10 متر با تسمه و حلقه از بلوک سنگ است در اینجا دره کمی باز می شود و ما استراحت کوتاهی کرده تنقلات میخوریم تا انرژی مضاعفی گرفته و بعد از چند دست به سنگ به فرود دوازدهم می رسیم فرودی 5 متری با تسمه و حلقه از کارگاهی با بلوک سنگ و بعد از آن فرود سیزدهم در میان سنگها با کارگاه رل اسپیت به ارتفاع 15 متر که با شیبی ملایم شروع می شود و بعد از آن به فرود چهاردهم بر می خوریم که 8 متری است با کارگاه تسمه و اما فرود پانزدهم و آخر با منظره ای بسیار زیبا که بسیار هم بد قلق است و بهتر است نشسته فرود را آغاز کنیم.

دره به پایان رسید حوضچه ای زیبا را به تماشا نشستیم و بعد از آن چند دست به سنگ و به انتهای دره که همانا ابتدای محل صعود است می رسیم.

ساعت 15 پیمایش دره به انتها رسید و ما بعد از تعویض لباس و صرف نهاری مایل به شا م در منزل یکی از محلی ها به سمت اصفهان برگشتیم.

آب و هوای زمان اجرا :

ابری همراه با باد

 محل های مناسب شب مانی و کمپ و بیتوته ها :

خروجی دره

منابع دسترسی به آب ( چشمه ها ، رودخانه ها ،دریاچه ،برکه و ... ) :

ابتدای مسیر

شرایط جوی در فصول مختلف : 

دره در بهار جریان آبی خوبی دارد در تابستان گرم است و در پائیز چهره کم فروغی دارد

ح – مشخصات فنی دره:

درجه سختی دره: 3C2V

تعداد فرود ها: 15

نوع پوشش مورد نیاز: وت سوت

تعداد پرش ها: ندارد

نوع کارگاه ها با ذکر ارتفاع فرود:

1- 10 متر تسمه حلقه

12-2متر رل اسپید

6-3 متر لاخ سنگ تسمه حلقه

4-5 متر رل اسپید

7-5متر رل حلقه

5-6متر لاخ سنگ تسمه حلقه

20-7متر لاخ سنگ طنابچه

23-8 متر طنابچه و حلقه

6-9متر لاخ سنگ تسمه حلقه

15-10متر رل حلقه

10-11 مترحلقه

5-12متر تسمه حلقه

15-13متر تسمه حلقه

8-14متر تسمه حلقه

10-15متر رل اسپید

تعداد نفرات شرکت کننده : 15 

اسامی نفرات شرکت کننده :  

خانم ها : ستاره اکبری، مهتاب مقدم ، مهری کرمی،آرزو نصیری

آقایان : احسان ناجی ، حسن انتظاری ، حمید افضل ، حسین جهانبازی ، پیام صمدی ،علی منصوری ،
امیری، طیبی, موسوی ،حمید گور شاهی ،محمد شیخ راستی

ي – تذکرات و نکات سودمند برنامه :

وسایل شخصی مورد نیاز مهم :

هارنس دره ، وت سوت ، تجهیزات فنی فرود , کیت بقا

وسایل گروهی مورد نیاز :

یک حلقه طناب 50 متری  , دو حلقه 20متری , یک حلقه 30 متری

هزینه هاي تقریبی اجرای برنامه :    

50 هزار تومان

نام  گزارش نویس : احسان ناجی

• قبلی
• بعدی