کویر ورزنه

کویر ورزنه : تخریبی به نام گردشگری

ورزنه، شهری است از توابع بخش بن‌رود در شهرستان اصفهان استان اصفهان در مرکز ایران است. در نزدیکی باتلاق (تالاب بین‌المللی) گاوخونی واقع شده‌است. و تنها شهر ایرانی است که زنان آن به طور سنتی چادر سفید بر سر می‌کنند.

درباره وجه تسمیه ورزنه مطالب زیادی نقل شده است که در این دو مورد به واقعیت نزدیک‌تر است. افراد محلی قبول دارند که ورزنه به معنای کشت دانه و کاربر روی زمین است که این مطلب با این خصوصیات و موقعیت شهر ورزنه، انطباق دارد. کلمات هم خانواده بسیاری، که از ریشه کلمه رزیدن می‌آید. ورز: کشت و کار، ورزنده: کشاورز، برزگر ورزکار: کشاورز، ورزداد: گاوی که با آن زمین را شخم می‌زنند

 دوم اینکه: دو کتاب ادبیات داستانی ایران نوشته محمد قائمی در صفحه ۸۹ این گونه آمده است: حضرت زرتشت یاران خود را به سه گروه تقسیم کرده است. ختیو یا خودمانی که بی اندازه به او نزدیک بودند. (ورزنه) یا ورزندگان که کشاورزان و دامپروران بودند و آریا منش که از دوستان او بشمار می‌آمدند.

ورزنه از دیرباز از نقاط پر جمعیت و مشهور روی‌دشت اصفهان بوده و هر جا نامی از روی‌دشت آمده، از ورزنه هم نام برده و یا آن را توصیف کرده‌اند. در بخشی از گزارش‌های معروف پترس گیلانتز درباره ورزنه چنین آمده‌است:

 «ورزنه در ۳۰ کیلومتری اخند واقع گردیده‌است. این قصبه بزرگ محلی است که قبل از قرن چهاردهم میلادی مرداب گاوخونی در آنجا متوقف می‌شده‌است. در این مجموعه که زیر یک آفتاب نرم‌نشدنی خرد شده‌است، خانه‌های مسدود آن طور که می‌توانند از خود حرارت را خارج از اختیار بیرون حفظ می‌کنند. در اینجا بادگیرهای متعددی وجود دارد که ابعاد بعضی از آنها به اندازه اتاقی است که باید تهویه شود. پلی که قبلاً شرح دادیم، با ده دهانه روی رودخانه زاینده‌رود زده شده‌است. بازده آب این قسمت غالباً بیش از مقداری است که در ۷۰ کیلومتر بالاتر وجود دارد و این موضوع را می‌توان این طور توجیه کرد که آب‌های زیرزمینی حاصل از نفوذ حوضه‌های عظیم که در دامنه‌ها هستند، به طرف دره سرازیر می‌شوند».

ماکسیم سیرو فرانسوی (۱۹۶۳- ۱۹۵۹) نیز در بررسی راه‌های باستانی ناحیه اصفهان بخشی از مطالب خود را به معرفی راه‌های قدیمی ورزنه اختصاص داده و درباره آن چنین می‌نویسد:

 «از ورزنه دو راه قدیمی عبور می‌کند، یک راه می‌گویند خیلی خشک است و از یق‌میش گشته پای کوه شراز دور می‌زند و به روستاهای گل‌شور و انارستان می‌رسد و از خلیل‌آباد بالا می‌رود. این خط سیر صحرایی فقط یک چاه دارد و به عقدا می‌رسد. این راه به قدری خشک است که هیچ وقت کاروان‌های بزرگ نظامی یا تجاری از آن عبور نکرده‌اند. از ورزنه یک خط سیر به کل متفاوت دیگری به یزد می‌رسد. این راه از راه قبلی ناسپاس‌تر است و جز در مواقع تاخت و تازهای فوری و ضروری نظامی از آن استفاده نشده، به خصوص در آخر قرن هشتم هجری به وسیله حکام آل مظفر و در قرن هجدهم (میلادی) که به وسیله افغان‌ها از آن استفاده شده‌است و ین راه که هنوز مورد استفاده شکارچیان گورخر است، در شمال شرقی، مرداب گاوخونی را دور می‌زند و با خط سیری که تقریباً از آب محروم است، به روستای هودوشان می‌رسد. بعد در کوهستان‌های جنوبی ۲۵ کیلومتری یزد به دهکده زردشتی تفت منتهی می‌شود».

ورزنه یک بار نیز به خاطر قرار گرفتن بین راه اصفهان-یزد مورد حمله افغان‌ها قرار گرفته‌است.

منبع : ویکی پدیا

واما حالا.....

نمیدونم درک ما از طبیعت و طبیعت گردی چیست؟ چیزی که امروز در ذهن مودیان طبیعت گردی گنجانده شده درآمد زایی صرف و بدون هیچ هزینه ای برای حفظ و بازسازی منطقه مورد استفاده می باشد و حفظ طبیعت توسط مردم نیز واژه ای نامانوس برای اکثریت طبیعت گردان است. به طوری که یک نفر اینطور تلقی می کند که حق دارد با ماشین پرمصرف خود به یک اکوسیستم شکننده وارد شود و با سرعت زیاد از بین مردم عبور کند( البته وارد مسائل ایمنی نمیشوم چون معمولاً تو کشور ما تا کشته ندیم به فکر نمی افتیم )، ولی از دید محیط زیست وقتی ریشه ها و گیاهان منطقه کویری که در طول سال به زور خودشون را زنده نگه میدارند را له می کنند برای تفریح و شاید کمی خنده و خوش گذرانی و گاهاً مانوری مستبدانه برای کنار دستی خودشان، ما چه انتظاری باید از طبیعت داشته باشیم و انتظار چه هدیه ای از طرف آن داریم؟

باران ؟ هوای خوب و بدون ریزگرد؟

 حجم زباله و صدا و آلودگی بیداد میکند آیا مسئولان سایت واحه در ورزنه مسئولیتی در این قبال حس می کنند یا اهمیتی هم می دهند؟

به راستی چه کسی مسئول است؟

اینکه طبیعت گردی امروز در کشور ما یعنی کنار ماشین پیاده شویم و قلیان و کباب را همراه داشتن تعریف جدیدی نیست ولی طبیعت گردی چیزی فراتر از اینهاست.

فرزند شما چیزی بیشتر از شتر سواری یا گردش با موتورهای چهار چرخ هم نیاز دارد . انتظار ندارم شما درباره جانوران زیستگاه و یا گیاهان و چگونگی حفاظت آن برایش توضیح دهید و یا در مورد تاریخچه و جغرافیای منطقه و رسم و رسوم آن اطلاعات ارائه کنید . طبعاً اگر روزی برسد که تعریفمان از طبیعت گردی تغییر داشته باشد مسئولان منطقه هم برای نیاز شما از راهنمایان طبیعت گردی با دانش استفاده خواهند کرد و من هنوز به انتظار چنین روزی تلاش خواهم کرد.
احسان ناجی

• قبلی
• بعدی